De komende jaren is het precies tweehonderd jaar geleden dat ‘Den Grooten Weg der 1e Klasse no. 8’ gereedkwam. ‘Nou en? Die naam zegt mij niets’, zal je misschien denken. Toch rijd je er waarschijnlijk regelmatig met de fiets of auto overheen. De komende jaren richt Heemkundekring Tilborch de schijnwerpers op deze voor Tilburg belangrijke route.

Door Theo van Etten

We hebben het over de Bredaseweg en Bosscheweg. Maar ook over de Heuvelstraat, Tivolistraat en Nieuwe Bosscheweg. Aaneengesloten vormden die ooit het Tilburgse deel van de straatweg van Breda naar ’s-Hertogenbosch, via Tilburg. Dat was overigens geen strakke asfaltweg, maar een kasseienweg van ruim vier meter breed. Een beetje zoals Parijs-Roubaix zeg maar. Comfortabel? Mwah. Maar altijd beter dan de stoffige of modderige zandwegen, waar een postkoets soms zelfs niet eens op eigen kracht overheen kwam.

De komende jaren wil Heemkundekring Tilborch aandacht geven aan de ‘jubeljaren’ van deze straatweg. Paul van der Aa, bestuurslid bij de erfgoedvereniging: “In 1825 kwam het gedeelte van Hulten tot de Baroniebaan gereed, in 1826 het gedeelte van de Baroniebaan tot de Zomerstraat. In 1827 was ook de Bosscheweg klaar. Inclusief het centrumgedeelte in Tilburg ontstond er zo een aaneengesloten verbinding. De komende jaren willen we telkens dát deel van de route belichten dat dan tweehonderd jaar bestaat.”

Landelijke aansluiting

Gevraagd naar het waarom van dit meerjarenproject zegt Jeroen Clijsen, ook bestuurslid en tevens lid van de projectgroep: “De aanleg van de weg heeft grote invloed gehad op de ontwikkeling van Tilburg. Voor het eerst werd de nieuwe stad – stadsrechten kregen we pas in 1809 – opgenomen in een landelijk netwerk van rijkswegen. En dat betekende wat in een tijd dat die andere grote infrastructurele werken, de spoorweg en het kanaal, nog niet bestonden.”

En dan te weten dat Tilburg aanvankelijk niet eens in de route opgenomen zou worden. Het plan was in eerste instantie om de weg in één rechte lijn van Breda naar Den Bosch te trekken, precies volgens de ideeën van Napoleon Bonaparte. Die wilde immers dat zijn legers via de kortste weg van A naar B konden reizen. Later nam Nederland, onder leiding van Koning Willem I, die ideeën over. Maar volgens dat beginsel zou de weg via Loon op Zand gaan lopen en Tilburg op flinke afstand passeren. Het heeft heel wat lobbywerk gekost om de weg via Tilburg aangelegd te krijgen.

Deelprojecten

Binnen het bestuur van de Tilburgse erfgoedvereniging leven allerlei ideeën om vorm te geven aan het project. “We denken in eerste instantie aan het verzamelen van oude foto’s en verhalen. Ook kunnen we een wandeling of fietstocht uitzetten met onderweg historische anekdotes. Een foto- en of tekenwedstrijd behoort tot de mogelijkheden.”

Tegelijk zoekt de heemkundekring antwoorden op vragen als: wat heeft de weg ons de afgelopen eeuwen gebracht? En wat betekent zij vandaag de dag nog voor de Tilburgers? “We hebben onze leden opgeroepen om met plannen te komen voor kleine deelprojecten. Hopelijk komen daar mooie dingen uit en kunnen zij zich naar hartenlust uitleven. Eigenlijk is van alles mogelijk, zolang het maar over ‘Den Grooten Weg’ gaat.”

Ben je (nog) geen lid van Heemkundekring Tilborch en wil je een bijdrage leveren aan dit project? Meld je dan via: tilborch@live.nl