DesTijds
(foto: Schmidlin. Collectie Regionaal Archief Tilburg)
Een vrij vroege foto van fotograaf Schmidlin, uit 1927, van de zogeheten ‘Spuul’ aan het Hasseltplein. Op de achtergrond is de Hasseltse Kapel uit 1536 te zien. De Spuul is waarschijnlijk nog wat ouder. Een spuul is van oorsprong een ven of een plas waarin vroeger, en dan met name in de vijftiende tot en met de achtiende eeuw, de wol van schapen werd gewassen. De spulen werden oorspronkelijk ververst door de aan- en afvoer van water en dat gold ook voor de Spuul bij de Hasseltse kapel waar een beekje doorheen stroomde.
Door John Geerts/Tilburgers.nl
Volgens historicus en schrijver van het artikel ’Waterlopen in Tilburg, Rob van Putten, ging het hier om een beek met een bijzondere naam: ‘De Bovenste brug’ : “De Bovenste Brug begon in de Zandsche bosschen achter de Tongerlose Hoef en liep vandaar langs de Reitse Hoevenstraat en het Hasseltplein verder noordoostwaarts. Middeleeuwse benamingen zijn Zoe en Sloprijt.”
Hij vervolgt: “Op een plattegrond uit 1965 heet de waterloop nog steeds Bovenste Brug. Tegenwoordig draagt het nog bestaande gedeelte (dat begint ter hoogte van de voormalige vloeivelden langs de weg naar Loon op Zand) eveneens de naam Zandleij.”
Gedempt
Journalist Paul Spapens is kenner van het Hasseltplein: “De Spuul werd in 1932 gedempt. Er bestaan foto’s van en als je die ziet dan slaak je een verzuchting uit het diepst van je hart: wat jammer, hoe hebben ze dat ooit kunnen doen? Maar ja, spijt komt na de zonde. Een van de redenen was trouwens het feit dat de buurt (de Hasselt dus) de Spuul gebruikte als een stortplaats.”
Overigens kende Tilburg vele Spuulen. Elke Herdgang in Tilburg had wel een Spuul waaronder Transvaalplein, Piusplein, Korvelplein, Goirke (Julianapark) en de Veldhoven, de vijver van het latere Wilhelminapark. Toen de industrialisatie van de textiel toenam had elke fabriek wel een spuul of een rivier (Donge of Leij) of een ven (Galgeven). De vele kleine waterlopen die uitkwamen op deze rivieren werden wel blauwsloten genoemd omdat ze een belangrijke rol speelde in de afvoer van afvalwater.