Deze heren, zo te zien de een handelsreiziger, de ander visser, staan te wachten op station Riel, bedenken we bij deze Prent van 31 oktober 1969. Station Riel? Is Cees Robben gek geworden of zo? Nee, helemaal niet. Het kleine Riel had waarachtig een eigen treinstation, gebouwd in 1867 en gesloten in 1934. Het lag aan het Bels Lijntje. Het befaamde Bels Lijntje.

Door Paul Spapens

Cees Robben werd in 1909 geboren. Dus station Riel heeft hij zeker gekend en mogelijk is hij er ook we eens op de trein gestapt. Maar, de situering van de Prent moeten we eerder uitleggen als een gemoedelijke knipoog naar Riel. Met dit dorp en met de inwoners had de in Tilburg geboren Goirlenaar Cees Robben een uitstekende relatie.

Hij deed veel Prent-ideeën op in Café Wieske de Rooij, gelegen aan het Zandeind in Riel. Dit roemruchte volkscafé, thuis van onder andere handboogvereniging Eendracht Maakt Macht en ‘biljèrtklup’ Trubbel en Onrust, lag vlakbij het Bels Lijntje. Het café diende ook als een wachtlokaal van treinreizigers met het Bels Lijntje. Geloof maar dat daar dijkwils geklaagd zal zijn over de punctualiteit van de treinverbinding Tilburg-Turnhout. En Cees Robben vertaalde dat dan weer in een Prent als deze.

Fietsroute

Tegenwoordig kennen we het Bels Lijntje als grensoverschrijdende fietsroute. Deze begint officieel bij het centraal station van Tilburg (dit station mag officieel zo niet heten, maar daar trekken we ons niks van aan) en eindigt bij het station van Turnhout uit 1896. Aardig weetje: het dak van dit station stond voorheen op een Antwerps station, mooi voorbeeld van hergebruik. De lengte van de fietsroute is 34 kilometer enkele reis. Het is niet echt een spannend fietstraject want geheel naar de aard van de oorspronkelijke spoorverbinding is de route over het algemeen nogal aan de rechte kant.

Er valt wel van alles te zien. Onderweg kom je een grote variatie overblijfselen tegen van deze vroegere spoorverbinding, zoals spoorwachterswoningen – van de 28 in totaal aan alleen al het Nederlandse gedeelte zijn er vijf behouden gebleven. De meest indrukwekkende herinnering is Weelde Statie, een gehucht bijna pal op de grens, maar dan aan gene zijde van de meet, dat kon ontstaan dankzij het Bels Lijntje. Er wonen zo’n 1.200 mensen. Net als in Poppel is de verdeling Belgische-Nederlandse inwoners fifty-fifty.

Ontstaan midden op de heide kort na 1900 had Weelde-Staion twaalf jaar later al een eigen school en een eigen parochie. De Onze-Lieve-Vrouw van de Rozenkranskerk werd in 1932 ingezegend. Het was het grootste station aan het Bels Lijntje met een emplacement van in totaal 23 kilometer spoor. Het stationsgebouw bestaat niet meer, maar overal zie je stenen resten. In 1865 werd de treinverbinding Turnhout-Tilburg aangelegd door Grand Central Belge. Daar dankt het de naam Bels Lijntje aan.

Borinage

In 1934 werd het personenvervoer gestaakt. Tot 1 juli 1973 reed nog een goederentrein. Dankzij het Bels Lijntje konden de Tilburgse textielfabrieken gemakkelijker steenkolen uit Wallonië halen. Aan de treinwielen bleven zaadjes plakken. Vandaar dat je onder meer in Weelde-Statie bij de restanten van het stationsemplacement begroeiing uit de Borinage aan kunt treffen. Tussen 1974 en 1982 tufte tussen Tilburg en Baarle de toeristische Baol Boemel. Het fietspad werd in 1989 aangelegd.

Wat je onderweg niet ziet is de tragiek van het Bels Lijntje en ook wel een beetje Tilburgse tragiek. Toen het Bels Lijntje werd aangelegd was het zo’n beetje de belangrijkste verbinding van Amsterdam over Brussel naar Parijs. De verwachtingen waren hoog gespannen. Vandaar ook dat machtige spooremplacement bij Weelde Statie. Er waren meerdere oorzaken dat het Bels Lijntje niet de ontwikkeling kreeg die de investeerders van Grand Central Belge er van hadden verwacht. De belangrijkste was de Eerste Wereldoorlog en de daar op volgende economische crisis. De verbinding werd van de internationale spoorkaart geschrapt.

Was de ontwikkeling anders gelopen – en dat was een paar keer een dubbeltje op zijn kant – dan was Tilburg nu een halte van de internationale Flitstreinen naar Brussel, Parijs en Londen. Maar goed, iedereen die van fietsen houdt kan alleen maar blij zijn met het Bels Lijntje. En ge kunt nie alles hebben...