Als op 20 oktober 1941 de begrafenisstoet van de overleden Christ van der Aa langs de KVL trekt, zien de personeelsleden op het fabrieksterrein het nieuwe gedenkteken voor hun fabriek dat over precies een week 25-jaar bestaat: een ijle gedenknaald rustend op een enorme wereldbol.

Het gedenkteken is in delen met paard en kar in Breda opgehaald door Janus van Doveren. Janus werkte in de buitenploeg en had voor die heen- en terugreis twee volle dagen nodig om dit loodzware kunstwerk te vervoeren.

Op de globe zien we een zeshoekige obelisk met aan drie zijden gebeeldhouwde figuren, staand op drie wapenschilden. De figuren, afgebeeld met schort en op klompen, stellen leerlooiers voor. Zij dragen elk een looiwerktuig. De afbeeldingen op de wapenschilden verwijzen symbolisch naar Brabant, Amsterdam en het leerlooiersvak. Tussen de wapenschilden zijn koeienkoppen afgebeeld. In de wereldbol staat de tekst: ’Ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan der Koninklijke Lederfabriek Oisterwijk N.V. aangeboden door het personeel 27 october 1941’. Het tufstenen beeldhouwwerk is opgebouwd uit afzonderlijke delen die later aan elkaar zijn gemetseld.

De beeldhouwer

De maker ervan is de Bredase beeldhouwer Toon van de Wiel, die in Oisterwijk al eerder beelden vervaardigde voor het Natuurtheater en De Kunstkring. Toon liet zich inspireren door de koppen en houdingen van KVL-arbeiders. Een aantal daarvan mocht op de foto, soms met een werktuig in de hand. Op basis van de foto’s beeldhouwde Van de Wiel zijn drie stoere kerels van de KVL.

Er wordt beweerd dat de drie figuren de gebroeders Van der Aa moesten voorstellen: Christ (KVL) en zijn broers Willem en Jan. Toon van de Wiel liet zich dan wel door foto’s inspireren, maar liet zich daarbij de artistieke vrijheid bij het vervaardigen van de arbeiderskoppen niet afpakken.

Uitdaging

Inmiddels is het monument in deplorabele staat. Een gedeelte van de naald vervangen door een replica wordt voor het burgerinitiatief ’Werkgroep Gedenknaald KVL’ een grote uitdaging. Dit initiatief is een samenwerking van Stichting Stoommachine Oisterwijk, Heemkundekring De kleine Meierij en Oisterwijk in Beeld. Zij kunnen daarbij alle steun van de Oisterwijkse bevolking goed gebruiken.

Meer weten? Ga dan naar de website gedenknaaldkvl.nl